FAQ

Mieszkanie w bloku (lokalu mieszkalnym) najczęściej posiada instalację elektryczną 1-fazową. W tym przypadku jest to zasilanie napięciem 230 V, 50 Hz. Mieszkanie o podwyższonym standardzie wyposażenia w urządzenia elektryczne, np. ogrzewanie podłogowe elektryczne, kuchenkę indukcyjną, elektryczny przepływowy podgrzewacz wody, itp. wyposażone jest w instalację elektryczną 3-fazową (tzw. siłę). W przypadku instalacji 3-fazowej zasilanie jest napięciem 3×230/400 V, 50 Hz. Dostępne na rynku kuchenki indukcyjne są 1-fazowe, 2-fazowe, 3-fazowe, zatem może to być kluczowy argument w dopasowaniu urządzenia do instalacji.  Z uwagi na wielkość zapotrzebowania na energię elektryczną przez zainstalowane urządzenia elektryczne oraz ich sposób zasilania, instalacja powinna być dostosowana do tych warunków. Jeśli prognozowana sumaryczna moc szczytowa zainstalowanych urządzeń w mieszkaniu w bloku wynosi 5-6 kW, to wystarczy instalacja 1-fazowa. Natomiast przy większej mocy, mieszkanie powinno mieć instalację 3-fazową. Aby obliczyć sumaryczną moc szczytową zainstalowanych urządzeń należy dodać moce poszczególnych urządzeń, np. telewizor 0,3 kW, komputer 0,4 kW, lodówka 0,4 kW, żelazko 1,5 kW, czajnik elektryczny 2 kW, oświetlenie pomieszczeń 0,6 kW, itp., a następnie pomnożyć przez współczynnik jednoczesności użytkowania, np. 0,5 lub inny, gdyż nie wszystkie urządzenia są włączone jednocześnie. Podsumowując, w mieszkaniu może być instalacja 1-fazowa lub 3-fazowa zależnie od potrzeb.

Instalacja 3-fazowa (tzw. siła) wykonana jest przewodem 5-żyłowym lub 4-żyłowym w zależności od sposobu zasilania. Istnieje kilka sposobów zasilania. Najczęściej używane to układ TN-C-S (5-żyłowy), TN-C (4-żyłowy). Przewody używane do instalacji 3-fazowej mają izolację poszczególnych żył w barwach: brązowa, czarna, szara, niebieska, żółto-zielona. Przewody o izolacji brązowej, czarnej, szarej są fazowe, czyli pod napięciem (oznaczenia faz L1, L2, L3), natomiast przewód o izolacji niebieskiej jest neutralny (N), czyli bez napięcia (zerowy, uziemiony), a przewód o izolacji żółto-zielonej jest przewodem ochronnym (PE), również uziemionym.

Przewód 5-żyłowy 3-fazowy należy przyłączyć do wtyczki (gniazda, kuchenki) w następujący sposób: przyłączyć żyłę o izolacji żółto-zielonej do zacisku uziemienia ochronnego (PE) i dobrze przykręcić śrubę (czasami są dwie śruby dla pewności połączenia), następnie żyłę o izolacji niebieskiej (N). W dalszej kolejności należy przyłączyć żyły fazowe L1, L2, L3 o izolacji brązowej, czarnej, szarej.

Rodzaje instalacji elektrycznej są uzależnione od przyjętego kryterium, np. napięcia zasilania, typu zasilanych urządzeń, miejsca ułożenia, sposobu ułożenia, itp. Dlatego można wyróżnić instalacje: niskoprądowe, niskonapięciowe, prądu stałego, prądu przemiennego, oświetleniowe, wewnętrzne, zewnętrzne, uliczne, 1-fazowe, 3-fazowe (tzw. siłowe), napowietrzne, kablowe (podziemne), podtynkowe, wtynkowe, natynkowe, ułożone na stałe, tymczasowe (prowizorki), inteligentne, teletechniczne, informatyczne, uziemiające, odgromowe, domowe, przemysłowe, samochodowe, mobilne i inne.

Nadzór budowlany polega na kontroli podczas trwania budowy obiektu budowlanego. Inspektor nadzoru może działać w imieniu inwestora lub w imieniu organu państwowego (GUNB, WINB, PINB). Praca inspektora nadzoru wymaga sprawdzania kolejnych etapów robót budowlanych wykonywanych przez wykonawcę. Może żądać od wykonawcy i kierownika budowy potwierdzenia należytego wykonania robót na podstawie ustawy Prawo budowlane, rozporządzeń oraz przepisów i wiedzy technicznej. Inspektor nadzoru potwierdza, wnosi uwagi lub polecenia do dziennika budowy, który prowadzony jest przez kierownika budowy / kierownika robót budowlanych.

Źródłami energii odnawialnej są: słońce, wiatr, woda, ziemia (geotermia). Odnawialne źródła energii są niewyczerpalne.  Rewolucja energetyczna, która dokonuje się na naszych oczach, charakteryzuje się odchodzeniem od tradycyjnych, wyczerpujących się źródeł energii na rzecz odnawialnych źródeł energii (OZE). Przeciwieństwem OZE są nieodnawialne źródła energii – wszelkie źródła energii, które nie odnawiają się w krótkim okresie. Ich wykorzystanie jest znacznie szybsze niż uzupełnianie zasobów. Źródłami nieodnawialnymi są przede wszystkim paliwa kopalne takie jak: węgiel kamienny, węgiel brunatny, torf, ropa naftowa, gaz ziemny.

Pewną trudność w zaklasyfikowaniu do źródeł odnawialnych, bądź nieodnawialnych sprawiają źródła energii jądrowej i termojądrowej. Ilości uranu i toru na Ziemi są praktycznie niewyczerpalne w skali miliardów lat. W 1983 r. fizyk Bernard Cohen określił, że przy wykorzystaniu reaktorów powielających i pozyskiwaniu uranu z wody morskiej zasoby nie wyczerpią się w istotnym stopniu przez najbliższe 5 miliardów lat. W 1987 r. Światowa Komisja ds. Środowiska i Rozwoju, zaklasyfikowała energię jądrową i termojądrową jako odnawialne źródła energii.

Obecnie najbardziej popularną energią z OZE jest energia promieniowania słonecznego, którą panele słoneczne (ogniwa fotowoltaiczne) odbierają i na skutek efektu fotoelektrycznego w materiale półprzewodnikowym zamieniają na energię elektryczną prądu stałego. Ze względu na parametry użytkowe instalacji elektrycznych konieczna jest zamiana pozyskanej energii prądu stałego na energię prądu (napięcia) przemiennego w inwerterze DC/AC.

Innym popularnym źródłem OZE jest wiatr. Elektrownia wiatrowa jest elektrownią wytwarzającą energię elektryczną przy pomocy generatorów (turbin wiatrowych) napędzanych siłą wiatru. Energia elektryczna uzyskana z energii wiatru jest uznawana za ekologicznie czystą, gdyż, pomijając nakłady energetyczne związane z wybudowaniem takiej elektrowni, wytworzenie energii nie pociąga za sobą spalania żadnego paliwa. Jednak nie jest całkowicie wolna od emisji i oddziaływania na środowisko, np. infradźwięki, hałas i inne. Elektrownie wiatrowe produkują energię elektryczną w około 30 % czasu. W tej sytuacji nie można przykładowo wygasić elektrowni węglowej, gdyż ponowne jej rozpalenie powodowałoby wzrost emisji zanieczyszczeń niż jej praca ciągła. Poza tym elektrownia wiatrowa wymaga do swojego startu zasilania w energię elektryczną, co nie czyni jej samodzielną, lecz musi korzystać z energii wytworzonej i dostarczonej z innej elektrowni w okresie optymalnej siły wiatru.

Odnawialnym źródłem energii jest również woda w postaci naturalnego lub sterowanego jej przepływu. Energię płynącej wody przetwarza się na energię elektryczną (hydroenergetyka), w elektrowniach wodnych opartych na spiętrzeniach uzyskanych dzięki zaporom wodnym. Energię płynącej wody można także wykorzystywać bezpośrednio do napędu maszyn. Istnieje wiele rozwiązań, w których płynąca woda napędza turbinę lub koło wodne. Elektrownie wodne są bardzo dobrym rozwiązaniem wykorzystującym odnawialne źródło energii. W nagłych sytuacjach zapotrzebowania na energię, elektrownia wodna może szybko reagować zapewniając zbilansowanie w sieci. Ze względu na sposób działania można wyróżnić kilka rodzajów elektrowni wodnych: małe elektrownie wodne, pływowe, przepływowe, zaporowe, szczytowo-pompowe. Największe znaczenie dla sieci elektroenergetycznej mają elektrownie szczytowo-pompowe, które służą do dostosowania produkcji energii w chwilowym zapotrzebowaniu. W czasie dużego zapotrzebowania na energię, woda jest uwalniana i spływa z górnego zbiornika, a jej energia potencjalna przetwarzana jest na energię elektryczną. Natomiast w czasie małego zapotrzebowania, nadmiar energii jest wykorzystywany do pompowania wody do zbiornika górnego. Z uwagi na tę charakterystyczną właściwość, elektrownie wodne są akumulatorami energii oraz umożliwiają wykorzystywanie niestabilnych elektrowni, jak wiatrowe czy słoneczne. Bardzo ważną cechą strategiczną elektrowni wodnych jest możliwość samostartu, czyli nie wymagają zewnętrznego źródła zasilania do rozpoczęcia wytwarzania energii. Dzięki temu w przypadku wystąpienia blackout’u (awarii katastrofalnej) mogą przywrócić zasilanie w systemie elektroenergetycznym.

Energia geotermalna (energia geotermiczna, geotermia) – energia cieplna skał, wody i gruntu pod powierzchnią Ziemi, zaliczana do odnawialnych źródeł energii. Energia geotermalna jest pozyskiwana poprzez wiercenia. Energia geotermalna może być pobierana za pomocą gruntowych pomp ciepła lub głębszych odwiertów, które zwykle służą eksploatacji głęboko położonych warstw wodonośnych z gorącą wodą. Możliwe jest również wykorzystanie energii cieplnej skał nieprzepuszczalnych lub słabo zawodnionych, do których wtłaczana jest chłodna woda i po nagrzaniu odbierana gorąca. Jednym z przejawów obecności energii geotermalnej są źródła termalne. W Polsce na obszarze około 40 % powierzchni kraju wykorzystanie geotermii jest możliwe i opłacalne, ponieważ na głębokości do 2 km temperatura wody osiąga 65 stopni Celsjusza, przy stosunkowo niewielkim zasoleniu.

Pomiary elektryczne w obiekcie budowlanym można podzielić na odbiorcze i okresowe. Pomiary elektryczne odbiorcze przeprowadza się po wykonaniu nowej instalacji elektrycznej (przed oddaniem jej do użytkowania) w celu stwierdzenia czy została wykonana zgodnie z obowiązującymi przepisami, czy spełnia określone normy, czy poprawnie działa, spełnia oczekiwania i czy może rozpocząć się jej eksploatacja.

Pomiary elektryczne okresowe, zgodnie z obowiązującymi przepisami wykonuje się co 5 lat w celu badania jej stanu przydatności do dalszego użytkowania. Okres ten powinien być krótszy w przypadku zwiększonego zagrożenia porażeniem, pożarem, wybuchem, w miejscach o występowaniu niskiego i wysokiego napięcia, na terenie budowy, w instalacjach bezpieczeństwa, w obiektach gromadzących publiczność. Sprawdzanie okresowe należy rozpocząć od zapoznania się z protokołem poprzedniego sprawdzania, jeśli występował. W zakresie badań i pomiarów okresowych dokonuje się oględzin instalacji i urządzeń elektrycznych oraz pomiarów rezystancji izolacji, pomiarów skuteczności ochrony przeciwporażeniowej poprzez zmierzenie rezystancji pętli zwarcia i odniesienie jej do zainstalowanych zabezpieczeń w badanym obwodzie. W badaniu okresowym należy również sprawdzić działanie wyłączników różnicowo-prądowych (jeśli występują) oraz innych aparatów odpowiedzialnych za bezpieczne użytkowanie instalacji elektrycznej, np. ograniczniki przepięć, przeciwpożarowe detektory iskrzenia AFDD wykrywające zwarcia łukowe (jeśli występują, jest to nowość w polskich instalacjach), a także stan i wartość uziemienia ochronnego. Z przeprowadzonych badań i pomiarów sporządza się protokoły. Do wykonania badań, pomiarów elektrycznych uprawnione są osoby o odpowiednich kwalifikacjach, uprawnieniach. Zgodnie z przepisami mogą to być uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej elektrycznej lub kwalifikacje do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych.

Projekt instalacji elektrycznej może wykonać projektant, czyli osoba posiadająca uprawnienia budowlane do projektowania w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych, zgodnie z ustawą Prawo budowlane. Uprawniony projektant powinien posiadać wymagane wykształcenie oraz posiadać wiedzę techniczną do wykonywania tego typu działalności. Projekt instalacji elektrycznej zawiera m. in. schematy elektryczne pokazujące sposoby, rozwiązania techniczne zasilania i sterowania urządzeniami elektrycznymi, plany rozmieszczenia instalacji i urządzeń, opis techniczny, obliczenia techniczne, zestawienia materiałów oraz inne opracowania wymagane przepisami i normami technicznymi. Projekt techniczny instalacji elektrycznej, podobnie jak projekt architektoniczny jest częścią projektu budowlanego obiektu. Projekt budowlany jest wymagany przez administracje architektoniczno-budowlane (np. w starostwach powiatowych) do wydania decyzji pozwolenia na budowę obiektów budowlanych. Obecnie projekt techniczny jest wymagany przez PINB (Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego) do wydania decyzji pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, na który była wydana decyzja pozwolenia na budowę.